Các món ăn dân gian trong nền ẩm thực Nga

Ẩm thực Nga (tiếng Nga: Русская кухня) rất đa dạng. Vì Nga là quốc gia có diện tích lớn nhất thế giới nên ẩm thực Nga có tính chất đa dạng từ tầm vóc rộng lớn và đa văn hóa của Nga. Nền móng của ẩm thực Nga đã được xây dựng trên các loại thực phẩm của dân cư vùng nông thôn trong một khí hậu thường khắc nghiệt, có sự kết hợp với nguồn cung cấp dồi dào về cá, gia cầm, nấm, dâu, và mật ong. Cây trồng lúa mì, lúa mạch đen, lúa mạch và kê cung cấp các thành phần cho nhiều loại bánh mì, bánh các loại, ngũ cốc, bia, và rượu vodka. Súp và các món hầm đầy đủ các hương vị của các sản phẩm theo mùa vụ hoặc có thể là lưu trữ, cá, và các loại thịt.

Nguyên liệu làm xa lát Nga bao gồm sốt mayonnaise (có thể mua trong các siêu thị và cửa hàng bán đồ ăn khác, hoặc tự làm với nguyên liệu chính là lòng đỏ trứng gà và dầu ăn, mayonnaise). Khoai tây, cà rốt, trứng gà, thịt hun khói, giò lụa hoặc chả, đậu Hà Lan, dưa chuột, hành tây, ngô hạt, một ít rau xà lách (có thể không cần), cà chua để trang trí. Nguyên liệu trên không cố định và có thể được gia giảm tùy theo sở thích người nội trợ, nhưng thường lượng hành tây tương đối ít hơn, chỉ cần một củ, trong khi khoai tây, cà rốt, đậu Hà Lan, ngô hạt nhiều hơn. Thịt hun khói và giò lụa có tỷ lệ bằng nhau. Ngoài các nguyên liệu trên, có thể cho thêm cá hồi, cá ngừ đóng hộp.

Ẩm thực đóng vai trò rất quan trọng trong xã hội Nga. Những ảnh hưởng của phương Tây đang có tác động đáng kể đến thói quen ăn uống và khẩu vị của người dân, khi các hãng McDonalds phát triển tràn lan, và các quán cà phê theo phong cách Paris xuất hiện trên các lề phố Matxcova hay St.Petersburg. Tuy nhiên, những món ăn truyền thống và các đặc sản của Nga như rượu vodka hay bánh mì “karavai” vẫn giữ nguyên tầm quan trọng của chúng trong các bữa tiệc hay lễ lớn của Nga. Vào mùa đông, nhiệt độ có thể xuống tới -20 °C tại thủ đô Moskva, vì thế, các thức ăn béo, giàu năng lượng như bánh mì, trứng, bơ hay sữa là rất cần thiết. Ngoài ra còn có những món đặc sản đặc biệt như schi (súp thịt bò và rau cải) hay borssh (súp củ cải đỏ với thịt lợn). Đôi khi người ta cũng ăn khoai tây nghiền, rán vào cuối bữa hoặc bliny, một loại bánh kếp ăn kèm với mật ong hoặc trứng cá.

Ngoài thức ăn, người Nga còn có nhiều đồ uống nổi tiếng trên thế giới như rượu vodka thường được làm từ lúa mạch đen hay lúa mỳ. Đôi khi nó còn được pha thêm tiêu, dâu hay chanh. Một đồ uống nổi tiếng khác là sbiten, được làm từ mật ong và thêm một chút hương liệu khác như dâu. Chè cũng là một thứ đồ uống nổi tiếng khác. Nó là một loại đồ uống truyền thống và đôi khi cũng được uống kèm sữa.
Ẩm thực Nga cổ bắt đầu được hình thành từ thế kỷ IX và tới thế kỷ XV thì đạt được đỉnh cao của mình. Tất nhiên, trong quá trình hình thành truyền thống ẩm thực Nga thì ảnh hưởng lớn nhất là các điều kiện địa lý tự nhiên. Số lượng sông, hồ, rừng rất lớn đã tạo điều kiện xuất hiện trong ẩm thực Nga một lượng lớn các món ăn từ cá, thịt rừng, nấm và quả rừng.

Kasha (Каша – các món nấu từ hạt ngũ cốc, có thể dịch là cháo) đã và vẫn đang là món ăn dân tộc của Nga. Món kasha luôn đồng hành với người Nga trong suốt cuộc đời – trẻ em thì ăn cháo mannaya (манная каша – nấu từ loại hạt nhỏ nhận được từ lúa mì khi xay giã) nấu với sữa, người lớn thì ăn món nấu từ hạt kiều mạch, món kutia (кутья) là món ăn trong đám tang. Kasha được người Nga coi là “bà tổ” của bánh mì. Câu tục ngữ Nga nói “Kasha là mẹ của chúng ta, còn bánh mì đen thì là cha ruột”.

Người Nga biết đến ủ bột lên men và bột thường từ rất lâu. Từ loại bột nhồi thường các đầu bếp Nga làm sochnua, lapsha, pelmen, varenik (сочень, лапша, пельмень, вареник). Từ bột lên men thì người ta nướng bánh mì đen – hiện nay vẫn không thể hình dung được ẩm thực Nga thiếu món này. Đến khoảng thế kỷ thứ X thì xuất hiện bột lúa mì, và danh mục các món ăn nướng trong lò đa dạng hơn hẳn với bánh mì karavai, kalach, bánh xèo Nga, bánh rán Nga (каравай, калач, ковриг, пирог, блин, оладья) và nhiều loại khác.

Kisel: Trong danh sách các món ăn Nga lâu đời nhất còn phải kể đến các món kisel (кисель – chè hoa quả) – các món này không ít hơn 1000 tuổi. Câu chuyện về món kisel đã cứu cả một thành phố đã được ghi vào sử sách.

Súp củ cải đỏ: Đầu tiên, để khai cuộc, chúng ta sẽ được nếm thử mùi vị của súp củ cải đỏ, nhưng có một điều thú vị, súp củ cải đỏ tuy là món ăn yêu thích của người Nga nhưng đó lại là món ăn truyền thống của nước “anh em” Ukraina. Củ cải đỏ đóng vai trò là thành phần chủ yếu tạo nên màu sắc cũng như hương vị đặc trưng của món súp nổi tiếng này. Cách nấu súp củ cải đỏ nhanh nhất là bạn chỉ cần cho củ cải đã thái nhỏ vào nước xương đã ninh và thêm vài lá nguyệt quế vào. Nhưng bạn cũng nên chọn loại củ cải đỏ là có vỏ và ruột đều là màu đỏ, chứ đừng nên dùng loại củ cải bé, hơi tròn có vỏ màu đỏ nhưng ruột bên trong lại trắng. Màu của món súp sẽ không đẹp.

Do ở Nga có rất nhiều sông, hồ, rừng rậm nên trong ẩm thực của nước này có một số lượng lớn các món ăn từ cá, thịt rừng, nấm và quả rừng. Vì vậy, món ăn chính trong bữa ăn của người Nga chắc chắn phải có 1 trong những thứ này. Thường thì sẽ là cá, thịt bò, thịt cừu hầm hoặc nướng được ăn kèm với rau và khoai tây. Người dân ở đây rất thích ăn khoai tây, họ có đến hơn 1000 món làm từ khoai tây. Ngoài những món đơn giản như khoai tây rán, khoai tây luộc, còn có khoai tây nhồi thịt băm và nấm, thịt băm viên tẩm khoai tây rán, bánh nướng làm bằng khoai tây…

Bách mỳ đen: Món ăn nổi tiếng ở Nga là bánh mì đen và salad Nga. Trong tục ngữ của nước Nga, bánh mì đen được ví như là cha ruột của mỗi người. Điều quan trọng khi làm bánh mì đen là phải mua được bột mì đen chứ không phải bột mì vàng như bình thường, còn lại là tùy thuộc vào công thức ở mỗi nơi mà có cần ủ chua hay không.

Salad Nga: là một món xa lát với thành phần chính là các loại rau, củ, quả xắt hạt lựu, thịt hun khói, giò trộn với sốt mayonnaise. Thường dùng để ăn với bánh mì hoặc ăn khai vị trong các bữa tiệc.

Nguyên liệu làm xa lát Nga bao gồm sốt mayonnaise (có thể mua trong các siêu thị và cửa hàng bán đồ ăn khác, hoặc tự làm với nguyên liệu chính là lòng đỏ trứng gà và dầu ăn, mayonnaise). Khoai tây, cà rốt, trứng gà, thịt hun khói, giò lụa hoặc chả, đậu Hà Lan, dưa chuột, hành tây, ngô hạt, một ít rau xà lách (có thể không cần), cà chua để trang trí. Nguyên liệu trên không cố định và có thể được gia giảm tùy theo sở thích người nội trợ, nhưng thường lượng hành tây tương đối ít hơn, chỉ cần một củ, trong khi khoai tây, cà rốt, đậu Hà Lan, ngô hạt nhiều hơn. Thịt hun khói và giò lụa có tỷ lệ bằng nhau. Ngoài các nguyên liệu trên, có thể cho thêm cá hồi, cá ngừ đóng hộp.

Món salad Nga đơn giản là rau củ quả luộc chín rồi trộn với Mayonaise và bí quyết của món này là phải mua đúng loại Mayonaise của Nga.

Thịt hun khói, giò lụa, dưa chuột (có thể mua dưa chuột bao tử đóng hộp), hành tây xắt hạt lựu; cà rốt, khoai tây luộc chín tới không nát xắt hạt lựu; đậu Hà Lan tách hạt luộc chín tới (nếu mua đậu Hà Lan đóng hộp thì không cần luộc, chỉ bỏ nước lấy hạt), ngô hạt luộc chín (nên mua ngô ngọt đóng hộp để bỏ qua công đoạn này), rau xà lách xắt nhỏ. Cá hộp bỏ nước, bỏ xương tách miếng nhỏ.
Cho tất cả các sản phẩm trên vào một nồi to, trộn xốt mayonnaise vừa đủ để các thứ có độ dính quyện vào nhau, đảo đều. Trứng gà luộc chín, bóc vỏ để riêng. Cà chua chọn quả nhỏ vừa phải, bổ đôi và thái lát chéo để trang trí.
Xếp lát cà chua thành hình tròn hoặc hình trái tim trên đĩa to, trút xa lát ra và dàn đều, thái lát trứng gà xếp hình cánh hoa để lên trên cùng với một chút rau xà lách hoặc rau mùi cho đẹp. Yêu cầu thành phẩm: hài hòa màu sắc, không nát, vị béo ngậy, đậm đà của thịt hun khói và mát của các loại rau quả.

Mỡ muối hay Salo là một món ăn truyền thống Ukraina, Belarus và Nga: thịt mỡ lưng lợn cắt thành từng miếng ướp muối (hiếm khi thịt lợn bụng), có hoặc không có da. Như một xu hướng, món mỡ muối ở phía Đông Âu được ướp muối hoặc ngâm nước muối lên men, do đó tên slonina / slana / szalonna (solonýna trong tiếng Ukraina có nghĩa là bất kỳ loại thịt nào được ướp muối, chẳng hạn như thịt bò ướp muối). Một trong những món này ở phía Đông Âu thường xử lý với ớt bột hoặc các đồ gia vị khác, trong khi một trong những Nam Âu thường xông khói.
Từ Slav “salo” áp dụng cho các loại thực phẩm này (nó có ý nghĩa khác) thường được gọi là “thịt xông khói” hoặc “mỡ”. Không giống như mỡ lợn, salo là không được rán chảy. Không giống như thịt xông khói, món salo không nhất thiết phải xông khói. Salo có rất ít hoặc không có thịt nạc, và thịt xông khói nhiều mỡ ít thịt nạc thông thường được người ta gọi là salo. Nó cũng giống hệt nhau món lardo Ý, sự khác biệt chỉ có thể là gia vị hỗn hợp: món salo Nga / Ukraina chỉ sử dụng muối, tỏi, hạt tiêu đen, và có thể, một chút rau mùi trong quá trình chế biến.

Để bảo quản, món salo ướp muối, đôi khi cũng hun khói và để lâu trong một nơi tối và lạnh, nơi mà nó sẽ kéo dài một năm hoặc lâu hơn. Để tạo hươngHương liệu và bảo quản tốt hơn salo có thể được ướp muối, hoặc phủ một lớp ớt bột dày (thường là ở các vùng đất phương Tây, món salo Nga với ớt bột được gọi là “Hungary”), tỏi băm nhỏ, hoặc đôi khi hạt tiêu đen. Các tấm mỡ được cắt thành miếng, thường là 15 × 20 cm, và bôi muối. Các tấm mỡ được đặt da nằm dưới vào một cái hộp hoặc thùng gỗ, xen kẽ với các lớp muối ăn dày 1 cm. Khi salo để quá lâu, hoặc tiếp xúc với ánh sáng, chất béo có thể bị oxy hóa trên bề mặt và trở nên vàng và có vị đắng.

Salo có thể ăn sống, nhưng cũng có thể được nấu chín hoặc chiên hoặc băm nhỏ với tỏi như một thứ gia vị cho borscht (súp củ cải đường). Miếng salo nhỏ được thêm vào một số loại xúc xích. Salo-thái lát mỏng trên bánh mì lúa mạch đen quẹt tỏi là một món ăn truyền thống để nhắm cùng vớirượu vodka ở Nga, hoặc, và đặc biệt, horilka ở Ukraina. Salo thường được cắt thành những miếng nhỏ và chiên để làm cho chất béo sử dụng trong nấu ăn, trong khi da vàng dòn còn lại (shkvarky trong tiếng Ukraina, spirgai trong Litva, skwarki trong Ba Lan) được sử dụng như gia vị cho khoai tây chiên hoặc varenyky. Da thịt lợn dày còn lại sau khi sử dụng chất béo của món salo cũng có thể góp phần làm nguyên liệu cho món súp hoặc borscht. Sau khi đun sôi sẽ bị loại.

Cải bắp cuốn là một món ăn bao gồm bắp cải nấu chín lá quấn quanh một số nhân. Nó là món ăn phổ biến với các món ăn dân tộc ở Balkan và các khu vực của châu Âu và Trung Đông cũng như Phần Lan và Thụy Điển.
Tại châu Âu, nhân để cuốn theo truyền thống là thịt, thường là thịt bò, thịt cừu, hoặc thịt lợn và được ướp với tỏi, hành tây và gia vị. Ngũ cốc như gạo và lúa mạch, trứng, nấm, và các loại rau thường cũng được làm nhân. Lá cải bắp ngâm thường được sử dụng làm lớp vỏ cuốn, đặc biệt là ở Đông Nam Âu. Ở châu Á, nấm hải sản, đậu phụ và shiitake cũng có thể được sử dụng và bắp cải Trung Quốc thường được sử dụng làm vỏ cuốn.

Lá bắp cải nhồi với nhồi nhân sau đó được nướng, nấu hoặc hấp trong một nồi được kín và thường ăn nóng, thường đi kèm với sốt. Nước sốt rất khác nhau của các món ăn. Luôn luôn ở Thụy Điển và đôi khi ở Phần Lan, món cuốn cải bắp được ăn với mứt việt quất, có vị ngọt và chua. Ở Đông Âu, nước sốt cà chua hoặc kem chua không là điển hình. Tại Liban, nó là một món phổ biến, cải bắp nhồi với cơm và thịt băm nhỏ và chỉ có cuộn nhỏ bằng điếu xì gà. Nó thường được ăn với sữa chua và một loại dấm dầu ôliu và chanh ướp với tỏi và bạc hà khô.

Kvas hay Kvass là một thức uống lên men làm từ lúa mạch đen hoặc bánh mì lúa mạch đen.[1] Màu của nguyên liệu lúa mạch là yếu tố màu đậm hay lợt của kvas. Tuy là sản phẩm lên men nhưng ở Nga, kvas được liệt là loại thức uống không cồn vì lượng rượu thấp hơn chỉ số 1,2%. Kvas thông thường có hàm lượng cồn khá thấp (0,05% – 1,0%). Món uống này được chế biến với các gia vị phụ gia dùng rau thơm (như bạc hà) haytrái cây (như dâu tây). Ẩm thực Nga còn dùng kvas để chế biến món súp lạnh mùa hè gọi là okroshka.
Kvas phổ biến ở Đông Âu và Trung Âu như Nga, Belarus, Ukraina, Litva, Ba Lan. Kvas cũng có mặt ở các quốc gia thuộc Liên Xô cũ nhưUzbekistan. Ở các xứ trên kvas được bán rong như một loại giải khát. Ngoài ra di sản văn hóa Nga ở Cáp Nhĩ Tân và Tân Cương, Trung Quốc, cũng lưu lại tục uống kvas.

Kvas là một thức uống phổ biến ở Đông Âu từ thời cổ đại, cùng một dạng với các thức uống từ xưa dùng ngũ cốc lên men như bia (ủ từ lúa mạch có từ Ai Cập cổ đại), bia kê (châu Phi), rượu gạo (châu Á), chicha (làm bằng ngô hoặc sắn của thổ dân châu Mỹ).[7] Trong văn tịch thì sử Nga năm 989 đã có nhắc đến kvas. Đến thời Pyotr I thì đây loại rượu phổ biến được mọi tầng lớp xã hội dùng. Sử gia người Anh William Tooke đã công du sang Nga đã ghi lại từ năm 1799

Thức uống thông dụng nhất trong nhà là kvas, một loại rượu chế biến từ cám, bột, và bánh mì, hoặc từ bột và mạch nha, trong quá trình lên men. Món này có tính giải nhiệt mà cũng ngon miệng.
Sang thế kỷ 19, kvas càng được ưa chuộng, từ nhà nông cùng giới hạ lưu cho đến các tu sĩ đều dùng. Có nguồn ghi nhận rằng dân chúng uống kvas nhiều hơn nước lã. Kvas được sản xuất trong phạm vi gia đình nhưng cũng là thương phẩm công nghệ. Các nước thuộc văn hóa Slav đều tiêu thụ kvas nên phố thị thường có người rao kvas bán rong. Thị trường kvas nay lên hàng trăm triệu USD. Trước kia thì mùa kvas là mùa hè nhưng nay thì công nghệ làm kvas sản xuất thức uống này quanh năm bán trong lon, chai.[9].
Thị xã Zvenigorod ở phía tây thủ đô Moskva, có nghề làm kvas truyền thống có tiếng là ngon. Kvas được nấu và cất dưới hầm tu viện họ đạo Chính Thống giáo Nga trong thị xã.

Kvass được sản xuất từ quá trình lên men tự nhiên của bánh được làm từ lúa mì, lúa mạch đen hoặc lúa mạch, đôi khi còn kèm theo hương vị trái cây, nho khô hoặc bạch dương nữa. Kvas hiện đại làm ở nhà thì thường sử dụng bánh mì đen hoặc lúa mạch đen, sấy khô và nướng (gọi là suhari), hay rán, với việc bổ sung thêm đường và trái cây ( táo hoặc nho khô), men và zakvaska.
Kvas thương mại, những loại ít đắt thì thỉnh thoảng dùng để làm các loại thức uống nhẹ, cho thêm đường, nước, ga, chiết xuất mạch nha và gia vị. Những nhãn hiệu nổi tiếng trong việc này không phải là các nhà sản xuất nước ngọt, mà lại là các nhà sản xuất bia. thường biến thể một chút quá trình sản xuất truyền thống để cho ra loại sản phẩm của riêng họ. Kvas thường không được lọc, khi uống, nó vẫn còn nấm men, thêm hương vị tuyệt vời cũng như hàm lượng vitamin B khá cao trong thành phần của nó.

Món shashlyk:
Shashlyk là món ăn có truyền thống lâu đời nhất ở Nga. Shashlyk là món thịt nướng. Vì vậy để cho món được ngon hơn thì người Nga thường nướng trên than hồng. Thịt trước khi đem nướng phải được tẩm ướp bằng công thức riêng. Mỗi gia đình Nga lại có những gia vị và cách thức ướp thịt riêng cho nên món thịt nướng có những hương vị hấp dẫn. Thời gian để ướp thịt cho thấm gia vị là 15 phút đến 1 giờ đồng hồ. Thường thì thịt được cắt thành từng miếng sau khi ướp thịt sẽ được xiên vào những chiếc que thành những xâu đặt trên vỉ nướng của lò than.Thịt cần nướng trên than hồng, không có khói. Nướng từ từ để thịt được chín đều. Món Shashlyk thường được ăn nóng hay để nguội đều rất ngon. Người Nga thường dùng món Shashlyk kèm với món rượu vang của Nga.

Sau khi ăn uống, người Nga thường có thói quen uống cà phê và ăn bánh tráng miệng. Cà phê của Nga có đặc điểm là rất loãng, mỗi người có thể uống khoảng 1 lít cà phê là chuyện bình thường. Bên cạnh đó, bánh tráng miệng của Nga có nhiều loại, đặc trưng nhất là món bánh Pirog (một loại bánh nướng) hay Vatrushka (bánh có nhân pho-mat tươi). Phần lớn bánh ở đây sẽ được làm từ bột mì và nhân bên trong thì đủ loại, có thể là mứt, hoa quả, pho-mat… tùy vào sở thích của mỗi người.
Thêm một điều chú ý cuối cùng, đó là khi được mời đến ăn ở nhà của một người Nga, bạn đừng nên đến tay không mà hãy mang theo một chiếc bánh gatô hoặc sang hơn thì thêm một chai rượu vang.